Przez Puszczę Dulowską do zamku Tenczyn w Rudnie

Puszcza Dulowska

Puszcza Dulowska to obszar o wyjątkowej przyrodzie i bogatej historii, który znajduje się w Niecce Dulowskiej, na dnie Rowu Krzeszowickiego, pomiędzy drogą krajową 79 Chrzanów – Krzeszowice, linią kolejową Trzebinia – Bolęcin a Wzgórzem Zamkowym w Rudnie. Jest to kompleks leśny o powierzchni około 2600 ha, będący pozostałością pradawnej puszczy, która sięgała jeszcze w średniowieczu między Krakowem a Przemszą.

Obszar Puszczy Dulowskiej charakteryzuje się różnorodnością krajobrazową. Teren puszczy leży na pofałdowanej równinie sandrowej, która powstała na przedpolu lodowcowym. Kompleks leśny jest jednolity, przerywany jedynie naturalnymi polanami. Najdłuższy fragment puszczy osiąga 8 km, a najszerszy około 4 km. Potok Chechło dzieli puszcze na dwie części: północną, zwana Lasem Dulowskim, która jest piaszczysta i sucha, oraz południową, zwaną Lasem Bagno i Lasem Rudno, która jest podmokła i zatorfiona. Występują tu różne typy siedlisk, od lasów sosnowych i świerkowych po torfowiska niskie, olsy i bory bagiennie, a także lasy buczyny karpackiej na wyżej położonych terenach o wapiennym podłożu.

Puszcza Dulowska to również dom dla wielu gatunków zwierząt. Można tu spotkać łosie, jelenie, sarny, dziki, lisy, borsuki, wydry, gronostaje, kuny leśne, łasice, jeże wschodnie, a także różne gatunki ptaków i gadów. W przeszłości gnieździł się tu bocian czarny, a na polanach odbywały swe toki cietrzewie. W latach 80. XX wieku osiedlono tu również kilka par bobrów, których tamy przyczyniły się do zalania części lasu.

Obszar Puszczy Dulowskiej jest również popularnym miejscem rekreacji i turystyki. Przez puszcze przebiegają szlaki rowerowe, organizowane są biegi pod nazwą Puszcza Run, a także udostępniono ścieżkę przyrodniczo-leśną dla ruchu turystycznego, pozwalającą poznać cenne tereny leśne z ich unikalną fauną i florą.

Rowerem przez puszczę

Zaczęliśmy naszą wyprawę przy jeziorze Chechło w Chrzanowie. Tam dowieźliśmy rowery na dachu samochodu. Przy jeziorze znajduje się obszerny parking z wygodnym dojazdem i świetnie zorganizowany kompleks rekreacyjno-wypoczynkowy z piaszczystą plażą, przystanią łodzi, infrastrukturą gastronomiczną i sanitarną.
Ruszyliśmy w stronę Młoszowej – zobaczyć przepiękny kompleks pałacowo-parkowy. Potem przez puszczę do Rudna.
Puszcza urzeka… Ciszą, spokojem, kolorem, życiem. O tej porze roku las jest jeszcze jasny i otwarty. Wiosna rozpoczęła kwitnienie ale podszyt lasu jest jeszcze otwarty i nie zarośnięty. To daje szerokie pole widzenia. Między drzewami widać mnóstwo ruchu. Ptaki, leśne zwierzaki, pszczoły i inne owady uwijają się od świtu przy swoich leśnych zajęciach. Co jakiś czas wiewiórka wystawi ciekawsko głowę zza pnia drzewa. Czasem „zaszczeka” sarna ostrzegają swoje stado o tym, że jadą intruzi.

Zamek Tenczyn w Rudnie

Zamek Tenczyn w Rudnie to ruiny monumentalnej warowni, której historia sięga XIV wieku. Usytuowany na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, zamek znajduje się około 24 km na zachód od Krakowa, 5 km na południowy zachód od Krzeszowic i 1 km na północ od autostrady A4.

Pierwsza wzmianka o okolicach zamku Tenczyn pochodzi z 1308 roku, kiedy to Władysław Łokietek wydał dokument dla klasztoru cystersów w Sulejowie. Wkrótce potem, około 1319 roku, kasztelan krakowski Nawój z Morawicy wzniósł pierwszy drewniany zamek na terenie dzisiejszego Rudna. Jednak to jego syn, Jędrzej Tęczyński, znany również jako Andrzej, był odpowiedzialny za rozbudowę zamku w XIII wieku i nadanie mu charakteru warowni murowanej.

Zamek Tenczyn przez wieki był świadkiem ważnych wydarzeń historycznych. Miał znaczący udział w historii rodu Tęczyńskich, którzy doszli do wielkiej potęgi, posiadając 45 miejscowości, w tym 15 w bezpośrednim sąsiedztwie zamku. W XIV wieku Jan Długosz mieszkał na zamku przez blisko rok. W okresie renesansu gościł tu także wielu znanych polskich pisarzy i poetów, takich jak Mikołaj Rej z Nagłowic i Jan Kochanowski.

W XVI i XVII wieku zamek był rozbudowywany i modernizowany. Posiadał trzy skrzydła, otwarte ku zachodowi, ozdobione renesansowymi attykami, gzymsami i krużgankami. Został otoczony murem kurtynowym i wzmocniony bastejami. W 1570 roku zamek przetrzymywał niektórych jeńców krzyżackich po bitwie pod Grunwaldem.

Niestety, w XVIII wieku zamek Tenczyn uległ pożarowi w wyniku uderzenia pioruna, co przyczyniło się do jego stopniowego popadania w ruinę. Po II wojnie światowej zamek pozostał w rękach Potockich, jednak ich brak środków na renowację przyczynił się do dalszego pogorszenia stanu ruin.

W latach XXI wieku zamek Tenczyn stał się obiektem zainteresowania społecznego. Powstało Stowarzyszenie „Ratuj Tenczyn”, które dążyło do ochrony i renowacji zamku. Dzięki staraniom lokalnych władz oraz środkom pozyskanym z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, rozpoczęto prace zabezpieczające ruiny zamku. W 2016 roku, dzięki porozumieniu między gminą Krzeszowice a spadkobiercami Potockich, zamek został ponownie otwarty dla zwiedzających.

Zamek Tenczyn w Rudnie to nie tylko obiekt historyczny, ale także kulturowy, którego ruiny stanowią nie tylko atrakcję turystyczną, ale także scenografię dla filmów i seriali. Jego bogata historia, legendy i tajemnice przyciągają wielu odwiedzających, którzy pragną zgłębić tajemnice tego majestatycznego miejsca.